Extreme sports, καταδύσεις σε απάτητα βάθη του ωκεανού, άνθρωποι σκαρφαλώνουν στο Έβερεστ, άνθρωποι εγκαταλείπουν τις δουλειές τους για να κυνηγήσουν μια ιδέα χωρίς εγγύηση ότι θα πετύχει. Γιατί οι άνθρωποι αγαπάμε το ρίσκο;
Τι είναι αυτό που μας κάνει να παραβλέπουμε τους κινδύνους και να «ορμάμε στη φωτιά» χωρίς δικλείδες ασφαλείας; Ακόμα και όταν μιλάμε για light ρίσκα, όπως το να βγούμε ραντεβού με έναν άγνωστο άνθρωπο ή να παίξουμε τυχερά παιχνίδια σε online casino σαν τη NV Casino, οι άνθρωποι θέλουμε να τολμάμε.
Αυτή η φωτιά που καίει μέσα μας και μας κάνει να ρισκάρουμε έχει εξήγηση, δεν είναι κάτι αόριστο που δεν μπορούμε να καταλάβουμε. Η ψυχολογία έχει δώσει τις απαντήσεις και έχει αποκρυπτογραφήσει τα πιο μεγάλα κίνητρα που μας ωθούν να ρισκάρουμε, Αυτά είναι:
-
Η χημεία του εγκεφάλου,
-
Η ίδια μας η προσωπικότητα,
-
Το κοινωνικό status που συνοδεύει την κατάκτηση ενός ρίσκου.
Όλα τα παραπάνω σας βγάζουν νόημα; Ας δούμε αναλυτικά πώς εξηγείται το καθένα.
Η χημεία του εγκεφάλου
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος ανταποκρίνεται με ένταση στο ρίσκο. Κάθε φορά που βρισκόμαστε (ή νιώθουμε ότι βρισκόμαστε) σε μια κατάσταση κινδύνου ή αβεβαιότητας ο εγκέφαλος μας μπαίνει στην κατάσταση που είναι γνωστή σαν fight or flight. Αυτό σημαίνει ότι το σώμα απελευθερώνει αδρεναλίνη, την ορμόνη που το βάζει σε κατάσταση συναγερμού με αυξημένους καρδιακούς παλμούς, γρήγορη αναπνοή και υπερένταση. Ακόμα, όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση αδρεναλίνης οι κόρες των ματιών μας διαστέλλονται. Αυτό το συναίσθημα που προκαλεί η εσωτερική έκρηξη αδρεναλίνης είναι για κάποιους ανθρώπους εθιστική.
Μαζί με την αδρεναλίνη ο εγκέφαλος παράγει και ντοπαμίνη, τον νευροδιαβιβαστή που συνδέεται με το αίσθημα της ανταμοιβής και της ευχαρίστησης. Όταν το ρίσκο που παίρνουμε έχει θετικό τέλος, ο εγκέφαλος εκλύει ντοπαμίνη και εμείς νιώθουμε τη χαρά της επιβράβευσης. Γι’ αυτό και θέλουμε να επαναλάβουμε την πράξη πιστεύοντας ότι θα μας οδηγήσει στο ίδιο συναίσθημα. Με αυτό τον τρόπο εκπαιδεύουμε τον εγκέφαλό μας να θέλει να ρισκάρει. Επομένως, αυτό το αίσθημα εγρήγορσης που νιώθουμε όταν είμαστε κάτω από κάποια πίεση ή και απειλή δεν είναι αποκύημα της φαντασίας μας. Είναι αποτέλεσμα της χημείας του εγκεφάλου μας.
Είναι θέμα προσωπικότητας
Κάποιοι άνθρωποι είναι απλά προγραμματισμένοι να αγαπούν το ρίσκο. Πρόκειται για ανθρώπους που δεν αντέχουν τη ρουτίνα και τη μονοτονία αλλά θέλουν συνέχεια να ταράζουν τα νερά. Αυτό τους κάνει να αποζητούν νέα και διαφορετικά εξωτερικά ερεθίσματα ενώ νιώθουν να τους ελκύει το άγνωστο και το διαφορετικό. Πολλές φορές, αυτού του είδους οι προσωπικότητες αναζητούν καινούριες και ίσως και επικίνδυνες εμπειρίες. Και πάλι όμως αυτή η συμπεριφορά δεν είναι ένα καπρίτσιο. Για κάποιους ανθρώπους σχετίζεται με μια βιολογικά χαμηλότερη βασική διέγερση στον εγκέφαλο και γι’ αυτό αναζητούν την περιπέτεια και το ρίσκο ώστε να καταφέρουν το μυαλό τους να διεγερθεί σε φυσιολογικά επίπεδα και να νιώσουν την ένταση που ο μέσος εγκέφαλος νιώθει με πιο …πεζά πράγματα,
Φυσικά υπάρχουν και οι προσωπικότητες που αποζητούν το ρίσκο για υπαρξιακούς λόγους. Όταν η καθημερινότητα είναι μια ατελείωτη ρουτίνα από επαναλαμβανόμενες, γραμμικές δραστηριότητες όταν κάνουμε κάτι extreme και ρισκάρουμε τότε βρίσκουμε και μια διέξοδο από τη βαρεμάρα. Όταν καταφέρνουμε να νικήσουμε τους φόβους μας τότε βρίσκουμε έναν λόγο ύπαρξης και νοήματος στη ζωή. Αυτό δεν αφορά μόνο τους ανθρώπους που κάνουν extreme sports. Aφορά τους παίκτες που ποντάρουν ενώ το παιχνίδι φαίνεται χαμένο. Αφορά τους ανθρώπους που θέλουν να νιώθουν συνέχεια τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα και δεν μένουν σε σχέση για πάνω από 3 μήνες. Αφορά σε επιχειρηματίες που παίρνουν ρίσκο να αφήσουν τη σταθερή δουλειά τους για να ξεκινήσουν κάτι νέο.
Κοινωνικό status
Mπορεί αυτός ο παράγοντας να σας φαίνεται περίεργος αλλά αν το σκεφτείτε σοβαρά δεν είναι καθόλου. Στην πραγματικότητα, η τόλμη, η αποφασιστικότητα, η τάση κάποιου να ρισκάρει για να κερδίσει ακόμα και αν οι συνθήκες δείχνουν να είναι εναντίον του προκαλούν τον θαυμασμό των άλλων πόσο μάλλον αν στο τέλος καταφέρει τον στόχο του. Σκεφτείτε τις τιμές που λαμβάνουν οι αστροναύτες ή οι ορειβάτες που ανεβάζουν στις υψηλότερες κορυφές του κόσμου. Ή οι επιχειρηματίες που ρισκάρουν αλλά πετυχαίνουν και ο παίκτης που έχει τον τελευταίο λόγο στο πόκερ όταν παίρνει όλα τα κέρδη. Η ίδια η κοινωνία είναι λοιπόν αυτή που επιβραβεύει αυτούς που παίρνουν ρίσκα δίνοντας ακόμα ένα βραβείο πέρα από το οικονομικό ή το ηθικό. Αυτό του να σε θαυμάζουν οι άλλοι άνθρωποι.
Τα θετικά του να ρισκάρουμε
Όταν επιλέγουμε να ρισκάρουμε, επιλέγουμε να κάνουμε μια πράξη που αυξάνει τις συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων του εγκεφάλου και δημιουργεί το συναίσθημα του να ζούμε αυθεντικά και αναγνωρίζοντας το τώρα. Πέρα από τα όσα αναφέραμε παραπάνω που μας ωθούν να ρισκάρουμε, κερδίζουμε και εμείς προσωπικά όποτε ρισκάρουμε. Συγκεκριμένα:
-
Αποκτάμε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
-
Για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε το ρίσκο γινόμαστε πιο ευέλικτοι και ανοιχτόμυαλοι.
-
Γινόμαστε πιο ανθεκτικοί στις δυσκολίες.
-
Αξιολογούμε καλύτερα τις επιλογές μας.
-
Μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε τους φόβους μας.
Όλα τα παραπάνω είναι χρήσιμα εργαλεία που μπορούμε να αξιοποιήσουμε τόσο στην προσωπική όσο και στην επαγγελματική μας ζωή.
