Από τη μάχη με το χρόνο, που υποχρεώθηκαν να δώσουν όσοι έλληνες παραγωγοί ήθελαν να αξιοποιήσουν από φέτος την εξέλιξη της νομιμοποίησης της βιομηχανικής κάνναβης, δύο παραγωγοί από το Τυχερό του Έβρου, οι Λάκης Φουντούκης και Σάκης Δουτσίνης κατάφεραν να βγουν νικητές και να συμπεριληφθούν στους πρωτοπόρους της πολλά υποσχόμενης νέας καλλιέργειας.
Θυμίζουμε ότι ο δρόμος για τη νομιμοποίηση της βιομηχανικής κάνναβης είχε ανοίξει τον Μάρτιο του 2013, με την ψήφιση του νόμου που την εξαιρούσε από τις ναρκωτικές ουσίες και κατ’ επέκταση επέτρεπε την καλλιέργεια του φυτού και την εμπορία των προϊόντων του. Ωστόσο, η ελληνική πολιτεία άναψε ουσιαστικά «πράσινο φως» τρία ακριβώς χρόνια αργότερα, στα τέλη Μαρτίου του τρέχοντος έτους, με την έκδοση της διευκρινιστικής ΚΥΑ από τους υπουργούς Δικαιοσύνης και Αγροτικής Ανάπτυξης. Αυτό επέβαλε στους ενδιαφερόμενους καλλιεργητές βιομηχανικής ή αλλιώς κλωστικής κάνναβης να κινηθούν τάχιστα, έχοντας μπροστά τους πολύ στενά χρονικά περιθώρια. Η σπορά, εξάλλου, θα έπρεπε να γίνει εντός του Απριλίου ή το αργότερο μέσα στον Μάιο. Εκείνοι, που τα κατάφεραν και χαρακτηρίζονται πρωτοπόροι στην (επανα)καλλιέργεια της βιομηχανικής κάνναβης στη χώρα μας φαίνεται ότι είναι μετρημένοι στα δάκτυλα. Για την ακρίβεια, το φως της δημοσιότητας έχουν δει μόλις 4 σχετικά εγχειρήματα, ένα εκ των οποίων εξελίσσεται στο Τυχερό του Έβρου. Τα υπόλοιπα τρία αφορούν σε καλλιέργεια βιομηχανικής κάνναβης από συνεργατικά σχήματα παραγωγών στη Βοιωτία, την Εύβοια και τα Χανιά της Κρήτης.
Καλλιέργεια κάνναβης στον Έβρο μετά από 80 χρόνια
Στη δεύτερη κατηγορία καλλιεργειών εντάσσεται και η καλλιέργεια της βιομηχανικής κάνναβης. Εδώ βέβαια δεν έχουμε να κάνουμε με απαξίωση από τους ίδιους τους παραγωγούς, όπως συνέβη με άλλες παραδοσιακές καλλιέργειες. Το τέλος της καλλιέργειας της κάνναβης επήλθε το 1936, όπως συνέβη σε όλη την Ελλάδα λόγω της απαγόρευσής της. «Υπήρχε ιστορικά στην Ελλάδα μέχρι το 1936», μας εξήγησε ο πρόεδρος της Κοιν.Σ.Επ., κ. Σπύρος Δέδογλου, επισημαίνοντας μάλιστα ότι στον Έβρο υπήρχε μια γηγενής ποικιλία κλωστικής κάνναβης.
Στα τέλη του περασμένου Μαΐου, λοιπόν- 80 ολόκληρα χρόνια μετά την απαγόρευση- στη γη του ακριτικού νομού της Ελλάδας άρχισε να καλλιεργείται και πάλι νόμιμα η κλωστική κάνναβη. Φυσικά δεν επρόκειτο για τη γηγενή ποικιλία, που υπήρχε στον Έβρου, αλλά για την ποικιλία Fibranova από το Μπάρι της Ιταλίας, όπου επικρατούν παρόμοιες κλιματολογικές συνθήκες. Η «Θεογένης Κοιν.Σ.Επ.» προμηθεύτηκε σπόρους και ξεκίνησε δοκιμαστικά την καλλιέργεια της κλωστικής κάνναβης σε μια έκταση 8 στρεμμάτων, που εξασφάλισαν τη σχετική αδειοδότηση.
«Από ένα φυτό μπορείς να πάρεις τρεις παραγωγές, δηλαδή είναι ένα προϊόν που μπορεί να προσφέρει τρία εισοδήματα από μία καλλιέργεια»
Μιλώντας στον «ΠτΘ» για το συγκεκριμένο εγχείρημα, ο πρόεδρος της Κοιν.Σ.Επ., κ. Δέδογλου, έσπευσε να χαρακτηρίσει το φυτό της βιομηχανικής κάνναβης «ευλογία από τον Θεο», εκτιμώντας ότι η καλλιέργειά της «μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα στον αγροτικό χώρο, όχι μόνο στον Έβρο και στη Θράκη, αλλά και σε όλη την Ελλάδα». Και τούτο γιατί, όπως επισήμανε, το συγκεκριμένο φυτό έχει 25.000 παράγωγα προϊόντα. «Από ένα φυτό μπορείς να πάρεις τρεις παραγωγές», εξήγησε, «δηλαδή είναι ένα προϊόν, που μπορεί να προσφέρει τρία εισοδήματα από μία καλλιέργεια. Είναι ο ανθός, που χρησιμοποιείται για φαρμακευτική χρήση, ο καρπός από τον οποίο μπορείς να κάνεις λάδι, αλεύρι, μπύρα κ.α. και το στέλεχος που μπορεί να γίνει χαρτοπολτός, οικοδομικά υλικά κ.α». Εστιάζοντας την προσοχή του στο τελευταίο, γνωστοποίησε ότι από τα στελέχη του φυτού προκύπτει η ασβεστοκάνναβη, η οποία είναι παρόμοια με το σκυρόδεμα. Η ασβεστοκάνναβη χρησιμοποιείται ως υλικό για την κατασκευή κτισμάτων και είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε χώρες, όπως ο Καναδάς και οι ΗΠΑ, καθότι έχει ενεργειακά και αντισεισμικά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με τα συμβατικά οικοδομικά υλικά.
Στις επιλέξιμες για ενιαία ενίσχυση από φέτος η καλλιέργεια της κάνναβης
Να υπενθυμίσουμε σε αυτό το σημείο ότι, πέρα από τα πολλά παράγωγα της κλωστικής κάνναβης, που ενδεικτικά μόνο αναφέρθηκαν παραπάνω, ένα επιπλέον δεδομένο που καθιστά συμφέρουσα την καλλιέργειά της, είναι ότι από φέτος εντάσσεται στις επιλέξιμες για ενιαία ενίσχυση. Το ύψος της ενίσχυσης δεν έχει γίνει γνωστό, αλλά αποτελεί σίγουρα ένα επιπλέον κίνητρο για τους παραγωγούς.
Περιορισμένες οι απαιτήσεις και το κόστος της καλλιέργειας
Ικανό κίνητρο όμως αποτελεί και το γεγονός ότι οι απαιτήσεις του φυτού κατά την καλλιέργεια είναι περιορισμένες. «Μπορώ να πω ότι είναι σχεδόν βιολογικό», μας δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Δέδογλου, επισημαίνοντας κατά πρώτον ότι δε χρησιμοποιούνται σχεδόν καθόλου φυτοφάρμακα και επομένως περιορίζεται το κόστος της παραγωγής. «Χρειάζεται μόνο μία λίπανση κατά τη σπορά και θέλει αρκετά νερά, κάτι που έχει να κάνει με την ποιότητα», εξήγησε ο πρόεδρος της Κοιν.Σ.Επ, για να διευκρινίσει ότι η λίπανση μπορεί να μη χρειαστεί και καθόλου, στην περίπτωση που την προηγούμενη χρονιά το ίδιο χωράφι είχε καλλιέργεια ψυχανθών. «Γενικά δεν έχει πολλές απαιτήσεις», τόνισε συμπερασματικά ο κ. Δέδογλου, συμπληρώνοντας ότι «είναι πολύ φθηνότερο από τις παραδοσιακές καλλιέργειες, όπως το καλαμπόκι και το βαμβάκι, που έχουμε τα τελευταία πολλά χρόνια».
Όπου ευδοκιμεί το καλαμπόκι, ευδοκιμεί και η κλωστική κάνναβη
Ερωτηθείς για το κατά πόσον η καλλιέργεια της κλωστικής κάνναβης ευνοείται από τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στη Θράκη, ο κ. Δέδογλου αποκρίθηκε ότι το συγκεκριμένο φυτό ευδοκιμεί όπου ευδοκιμεί και το καλαμπόκι, πράγμα που σημαίνει ότι γενικά ενδείκνυται να καλλιεργηθεί στην περιοχή μας. «Όσον αφορά τα μικροκλίματα, δε νομίζω ότι θα παίξουν σημαντικό ρόλο στη συγκεκριμένη καλλιέργεια», επισήμανε.
Σύντομη και απλή η αδειοδότηση για καλλιέργεια βιομηχανικής κάνναβης
Ένα στάδιο του όλου εγχειρήματος, που πιθανόν να προβληματίζει τους παραγωγούς που ενδιαφέρονται να ακολουθήσουν το παράδειγμα των συναδέλφων τους από το Τυχερό, ίσως να είναι το στάδιο της αδειοδότησης της καλλιέργειας. Η απάντηση του κ. Δέδογλου ήταν καθησυχαστική, αφού όπως εξήγησε η διαδικασία της αδειοδότησης γίνεται στα οικεία ΚΑΠΠΥΕΛ και δεν είναι χρονοβόρα και σύνθετη.
Βασικό ζητούμενο η δημιουργία μονάδας επεξεργασίας τοπικά
Το βασικότερο ζητούμενο, για το οποίο ζητούν και τη συνδρομή της πολιτείας οι παραγωγοί, είναι αυτό της δημιουργίας μονάδας για την πρώτη επεξεργασία των φυτών, ιδίως όταν θα ξεκινήσει η μαζική παραγωγή βιομηχανικής κάνναβης. Εξηγώντας ότι δεν μπορεί να γίνεται μεταφορά των στελεχών των φυτών σε μεγάλες αποστάσεις, ο κ. Δέδογλου εκτίμησε ότι είναι αναγκαία η δημιουργία μιας μονάδας επεξεργασίας σε τοπικό επίπεδο, που να καλύπτει για παράδειγμα την περιοχή της Ροδόπης και του Έβρου. Για την προοπτική αυτή έχει δείξει ενδιαφέρον το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, όπως αποκάλυψε ο πρόεδρος του Κοιν.Σ.Επ., για το λόγο ότι παράγωγα του φυτού της κλωστικής κάνναβης μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για παραγωγή ενέργειας. «Από ό,τι γνωρίζω το ΚΑΠΕ ενδιαφέρεται να στηρίξει ένα τέτοιο εργοστάσιο», σημείωσε ο κ. Δέδογλου, εκφράζοντας την αισιοδοξία ότι είτε με συμπράξεις είτε μέσω κάποιου ιδιώτη το κενό αυτό θα μπορέσει τελικά να καλυφθεί έγκαιρα.
Η ιδέα της παραγωγής μπύρας και της κατασκευής οικήματος με ασβεστοκάνναβη
Πάντως, με την πρώτη σοδειά τους, αυτή που θα συγκεντρωθεί στα τέλη του Αυγούστου ή στις αρχές του Σεπτεμβρίου, τα μέλη της Κοιν.Σ.Επ. από το Τυχερό Έβρου ετοιμάζονται να δοκιμάσουν μια φιλόδοξη όσο και ενδιαφέρουσα ιδέα, να παράγουν δηλαδή μπύρα από κλωστική κάνναβη και μάλιστα με άρωμα πεπονιού, της ποικιλίας «χρυσή κεφαλή», που επίσης αποτελεί αντικείμενο της δραστηριότητας του «Θεογένη». «Δεν ξέρω αν θα πετύχει ή όχι, αλλά θα το δοκιμάσουμε», σημείωσε κ. Δέδογλου, επισημαίνοντας εξάλλου ότι η φετινή καλλιέργεια της κλωστικής κάνναβης είναι δοκιμαστική. Σημειώνεται ότι η παραγωγή της μπύρας θα γίνει από τον καρπό του φυτού. Από εκεί κι ύστερα, ένα μέρος των σπόρων σχεδιάζεται να σταλεί στο συνεργατικό σχήμα, που καλλιεργεί κλωστική κάνναβη στη Βοιωτία ώστε να παράξει λάδι στη μικρή μονάδα επεξεργασίας, που διαθέτει, ενώ τα στελέχη του φυτού θα επιχειρηθεί να χρησιμοποιηθούν ως σκυρόδεμα για την κατασκευή από τη «Θεογένης Κοιν.Σ.Επ.» ενός μικρού οικήματος, περί τα 20 τ.μ., που θα αποτελέσει ένα είδος αξιοθέατου ή ενδεχομένως να λειτουργήσει ως γραφείο πληροφόρησης από την Επιχείρηση.
Άλλο η βιομηχανική, άλλο η ινδική κάνναβη
Κλείνοντας την περιγραφή του όλου εγχειρήματος της Κοιν.Σ.Επ. από το Τυχερό του Έβρου, να ξεκαθαρίσουμε ότι η βιομηχανική ή κλωστική κάνναβη δεν πρέπει να συγχέεται με την ινδική κάνναβη, καθότι το ποσοστό της ψυχοδραστικής ουσίας, που περιέχει, δεν ξεπερνά το 0,2%. Πρόκειται δηλαδή για μηδαμινή ποσότητα και γι’ αυτό εξαιρείται από τις ουσίες που υπάγονται στα ναρκωτικά. Για τους «πονηρούς», που πιθανόν να σκέπτονται ότι, μέσω της καλλιέργειας βιομηχανικής κάνναβης, θα μπορούν να καλλιεργήσουν κρυφά και ινδική, ο κ. Δέδογλου υπενθύμισε τα κάτωθι: «πέρα από τους ελέγχους που κάνουν οι κατά τόπους υπηρεσίες, λόγω της επικονίασης καταστρέφονται και τα δύο φυτά. Γιατί στο ένα πέφτουν τα παραισθησιογόνα και στο άλλο ανεβαίνουν. Οπότε ούτε το ένα, ούτε το άλλο θα τους κάνει τη δουλειά για την οποία προορίζεται».
Η ανάδειξη καλών πρακτικών στον αγροτικό τομέα αιχμή της δραστηριότητας της «Θεογένης Κοιν.Σ.Επ.»
Σε ό,τι έχει να κάνει με τη γενικότερη δράση της «Θεογένης Κοιν.Σ.Επ.», αυτή όπως αναφέρθηκε ξεκίνησε ουσιαστικά από τον Φεβρουάριο του 2014. Στον ένα σχεδόν χρόνο της ζωής και της λειτουργίας της, η Κοιν.Σ.Επ. έθεσε σε ανάπτυξη αρκετά τμήματα σε διάφορους τομείς. «Το πιο σημαντικό, στο οποίο δίνουμε ίσως την περισσότερη βαρύτητα είναι αυτό της ανάπτυξης του αγροτικού χώρου», σημείωσε ο πρόεδρός της, κ. Δέδογλου, «όπου προσπαθούμε να αναδείξουμε και να προωθήσουμε καλές πρακτικές, οι οποίες είχαν παίξει έναν σημαντικό ρόλο στην οικονομία της περιοχής μας παλαιότερα, αλλά τα τελευταία χρόνια είχαν σταματήσει». «Είναι το φασόλι Τυχερού, μια ποικιλία της περιοχής μας», εξήγησε, «αλλά και το πεπόνι «χρυσή κεφαλή», το οποίο κατά τη δεκαετία του ’50, του ’60 και του ’70 ήταν πασίγνωστο στις αγορές των Αθηνών και έφευγαν από εδώ περίπου 300 τόνοι την ημέρα. Ήδη έχουμε προχωρήσει στην αναβίωση αυτών των δύο καλλιεργειών, έχουμε δημιουργήσει δύο ομάδες παραγωγών που είναι συνδεδεμένες με την Κοιν.Σ.Επ. και προσπαθούμε να ετοιμάσουμε ένα συσκευαστήριο φέτος. Έχουμε βρει και έχουμε νοικιάσει το χώρο, γύρω στα 300 τ.μ., και νομίζω ότι θα είμαστε έτοιμοι μέχρι το τέλος του Ιουλίου. […] Προσπαθούμε να μεταποιήσουμε όλα τα προϊόντα και τα παράγωγά τους. Από το πεπόνι, για παράδειγμα, φέτος θα κάνουμε μαρμελάδα και θα προσπαθήσουμε του χρόνου να κάνουμε και λικέρ πεπονιού».
Η καλλιέργεια στέβιας στα σχέδια της «Θεογένης Κοιν.Σ.Επ.»
Πέρα από την καλλιέργεια των ανωτέρω ποικιλιών και από φέτος της βιομηχανικής κάνναβης, η «Θεογένης Κοιν.Σ.Επ.» φιλοδοξεί να εντάξει στις δραστηριότητές της και την καλλιέργεια της περιζήτητης στέβια. Στην παρούσα φάση εξετάζεται διεξοδικά το κατά πόσον η συγκεκριμένη καλλιέργεια ευδοκιμεί στην περιοχή του Έβρου, που χαρακτηρίζεται από χαμηλές θερμοκρασίες και συχνές παγωνιές, και οι όποιες αποφάσεις θα ληφθούν την επόμενη χρονιά.
«Ο σκοπός μας είναι να μην έχουμε μεσάζοντες και μεγαλέμπορους»
Σε ό,τι αφορά στην προώθηση των προϊόντων στις αγορές, ο κ. Δέδογλου γνωστοποίησε καταρχήν ότι η «Θεογένης Κοιν.Σ.Επ.» συμμετέχει σε ένα δίκτυο με παρόμοια συνεργατικά σχήματα ανά την Ελλάδα και διαθέτει κατά προτεραιότητα τα προϊόντα της σε καταστήματα που διαθέτουν ορισμένα από αυτά τα σχήματα, όπως συμβαίνει με Κοιν.Σ.Επ. της Καρδίτσας, του Βόλου, των Κρεστένων Ηλίας κ.α. «Ο σκοπός μας είναι να μην έχουμε μεσάζοντες και μεγαλέμπορους», υπογράμμισε, «και ό,τι προκύπτει από αυτό το κέρδος, από αυτήν την υπεραξία, ένα ποσό πηγαίνει για επανεπένδυση και ένα ποσό στους ίδιους τους παραγωγούς».
«Αν δεν υπάρξει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης του αγροτικού χώρου νομίζω ότι δεν υπάρχει μέλλον»
Μιλώντας για την όλη προσπάθεια της Κοιν.Σ.Επ. να αναδείξει και να προβάλει καλλιέργειες, που ανοίγουν νέες προοπτικές για τους παραγωγούς της περιοχής, ο κ. Δέδογλου έκανε λόγο για μια αρκετά δύσκολη προσπάθεια, αλλά έσπευσε να χαρακτηρίσει αναγκαία την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και τη στροφή στη συνεργατικότητα και τη συλλογική δράση. «Αν δεν υπάρξει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης του αγροτικού χώρου νομίζω ότι δεν υπάρχει μέλλον», παρατήρησε. «Αλλά θα αναγκαστούν κάποια στιγμή όλοι να το αναζητήσουν», επισήμανε με έμφαση. «Το θέμα είναι ότι ο κάθε αγρότης ξεχωριστά δεν μπορεί να το κάνει», προσέθεσε, «αλλά πρέπει μέσα από μια συλλογικότητα να γίνουν όλες αυτές οι προσπάθειες». «Πιστεύω όμως ότι σιγά-σιγά θα μεγαλώσουν αυτά τα σχήματα», συνέχισε, «και θα πεισθούν περισσότεροι αγρότες να μπουν σε καινούργιες καλλιέργειες, αλλά και στις παλιές που είχαν εγκαταλειφτεί. Είναι απαραίτητο σε αυτήν την κρίση, που διέρχεται η χώρα μας, να αποκτήσουμε τουλάχιστον αυτάρκεια σε αγροτικά προϊόντα. Και νομίζω ότι αυτό σιγά-σιγά θα γίνει».
«Υπάρχουν πάρα πολλά κενά ακόμη για τις Κοιν.Σ.Επ. και περιμένουμε να δούμε τι θα περιλαμβάνει το νέο νομοσχέδιο»
Ως πρόεδρος μιας Επιχείρησης, που εντάσσεται σε μια νέα μορφή επιχειρηματικότητας στη χώρα μας, ο κ. Δέδογλου ζήτησε από την πολιτεία να ορίσει ένα σαφές και αποτελεσματικό πλαίσιο για τη λειτουργία των Κοιν.Σ.Επ. «Αρχικά υπήρχαν προβλήματα, γιατί δεν τις γνώριζαν ακόμη και σε υπηρεσίες», σημείωσε χαρακτηριστικά. «Το μεγαλύτερο πρόβλημα που υπάρχει είναι η έλλειψη χρηματοδοτικών εργαλείων, αφού σήμερα δε χρηματοδοτούν δυστυχώς οι τράπεζες», προσέθεσε. «Υπάρχει πλέον η δυνατότητα για τις Κοιν.Σ.Επ. να ενταχθούν σε προγράμματα του ΕΣΠΑ», έσπευσε να αναγνωρίσει, «ενώ έχουν ξεκαθαρίσει κάποια πράγματα και στον αναπτυξιακό νόμο». «Αλλά χρειάζονται πολύ περισσότερα να γίνουν», συνέχισε, «οπότε περιμένουμε να δούμε τις αλλαγές στο νέο νομοσχέδιο. Φορολογικά, μια νέα επιχείρηση έχει 5 χρόνια περίοδο χάριτος. Εμείς δεν έχουμε ούτε μισή μέρα. Ενώ είμαστε επιχειρήσεις οι οποίες δε στοχεύουν στη συσσώρευση των κεφαλαίων, αλλά στην αύξηση της απασχόλησης και στην κοινή ωφέλεια… Η αύξηση της απασχόλησης έρχεται εκ των πραγμάτων. Όταν έχεις κέρδη και αυτά δεν μπορείς να τα κεφαλαιοποιήσεις, να τα έχεις στον λογαριασμό σου, θα τα επανεπενδύσεις και άρα θα δημιουργήσεις νέες θέσεις εργασίας. Υπάρχουν πάρα πολλά κενά ακόμη και περιμένουμε να δούμε τι θα περιλαμβάνει το νέο νομοσχέδιο».
«Καλοί είναι οι χοροί και τα πανηγύρια, αλλά το μεγαλύτερο ζήτημα είναι αλλάξουμε το μοντέλο της αγροτικής οικονομίας»
Απευθυνόμενος δε προς τις τοπικές αρχές, τις διοικήσεις του πρώτου και του δεύτερου βαθμού της αυτοδιοίκησης, ο κ. Δέδογλου τόνισε ότι πρέπει να ασχοληθούν με σοβαρότητα προς την κατεύθυνση αναδιάρθρωσης του πρωτογενούς τομέα. «Εμείς είμαστε διατεθειμένοι να συνεργαστούμε», σημείωσε, «και έχουμε ήδη συνεργασία με τη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας της Περιφέρειας». «Πρέπει να το δουν το ζήτημα λίγο περισσότερο σοβαρά», επισήμανε, σχολιάζοντας με νόημα ότι «καλές είναι οι γιορτές, καλοί είναι οι χοροί και τα πανηγύρια, αλλά το μεγαλύτερο ζήτημα είναι αυτό, να αλλάξουμε το μοντέλο της αγροτικής οικονομίας, να αλλάξουμε τις παραγωγές, αυτές που θα μπορέσουν να αυξήσουν τον πλούτο και να ξαναδώσουν κίνητρα σε νέους αγρότες και στους παλιούς, ώστε να μπορέσουν να επιβιώσουν».
Πηγή: paratiritis-news.gr
